Nijedna strana u BiH ne treba blokirati razvojne projekte druge strane i jedna interkonekcija ne isključuje drugu, odnosno svaka nova interkonekcija poboljšava sigurnost snabdijevanja prirodnim gasom i Republike Srpske i Federacije BiH.

Rekao je to direktor preduzeća “Gas-Res” Nikica Vranješ za Glas Srpske, ističući da svaka nova interkonekcija povoljno utiče na cijenu prirodnog gasa i otvara mogućnost angažovanja domaće operative u izgradnji pomenutih gasovoda.

– Na kraju će subjekti iz Federacije BiH morati uvažiti razvojne planove Republike Srpske u gasnom sektoru – naveo je Vranješ.

U kojoj fazi je trenutno realizacija projekta izgradnje nove istočne gasne interkonekcije?

VRANJEŠ: Procedura usvajanja međunarodnih sporazuma, samim tim i sporazuma o istočnoj gasnoj interkonekcije u nadležnosti je državnih organa Republike Srpske i Bosne i Hercegovine. Sporazum koji bi omogućio pokretanje realizacije projekta već se nalazi u proceduri koju pokreću Vlada Republike Srpske i Savjet ministara BiH, ali očigledno da zbog odsustva političke volje subjekata iz Federacije BiH, trenutno nije moguće usvajanje ovog sporazuma. Vjerujemo da će u obostranom interesu svi razvojni projekti biti deblokirani u narednom periodu.

Koje aktivnosti Vaša kompanija u vezi sa ovim projektom sprovodi u međuvremenu?

VRANJEŠ: Blokada izgradnje istočne gasne interkonekcije na nivou BiH svakako negativno utiče na realizaciju projekta, jer dovodi do usporavanja i drugih razvojnih projekata koji su uslovljeni gasifikacijom. I pored toga, u “Gas-Resu” se radi na dodatnim analizama tržišta, provjeri tehničkih mogućnosti i pripremi ulaznih podataka za glavne projekte gasovoda. Istovremeno, u saradnji sa našim partnerima iz Ruske Federacije i Republike Srbije, pokušavamo što detaljnije utvrditi tehničke karakteristike priključka gasovoda u Republici Srbiji. Takođe, intenzivno radimo na promociji prirodnog gasa kao energenta budućnosti, osnovnog energenta industrijskog razvoja.

Možete li malo detaljnije opisati projekat izgradnje novog gasovoda i novih energetskih objekata?

VRANJEŠ: Projekat predviđa izgradnju magistralnog gasovoda od granice sa Republikom Srbijom kod Bijeljine, preko Brčkog, Doboja, Banjaluke, Prijedora do Novog Grada u dužini od preko 300 kilometara. Ovaj gasovod omogućio bi gasifikaciju čitavog sjevernog dijela Republike Srpske, a ostavio bi mogućnost izgradnje kraka gasovoda i prema Federaciji BiH kod Doboja. U prvoj fazi važno je doći do najvećih potrošača, planiranih termoelektrana-toplana na prirodni gas, gradskih toplana, većih industrijskih i gradskih centra, a u drugoj fazi kapilarno širiti sekundarnu gasnu mrežu u ostala naselja duž trase gasovoda. Na kraju gasifikacija bi mogla dati novi zamah razvoju industrije u sjevernom dijelu Republike Srpske koji dosad nije bio gasifikovan.

Kakav je uticaj ovog projekta u procesu dekarbonizacije, odnosno smanjenja emisije štetnih gasova?

VRANJEŠ: Izgradnja gasovoda poseban značaj ima u eri dekarbonizacije. Prirodni gas predstavlja idealni energent koji može poslužiti kao zamjenski za energente koji se odlikuju većom emisijom CO2 poput uglja i mazuta, a ekonomski je povoljniji od klasičnih obnovljivih izvora energije. Izgradnja novih gasnih kogeneracijskih termoelektrana-toplana u Banjaluci i Prijedoru definisana je prostornim i strateškim energetskim dokumentima Republike Srpske i BiH. Njihov kapacitet usko je povezan sa izgradnjom magistralnog gasovoda, tj. ova dva projekta treba posmatrati kao jedan. Kapacitet samih termoelektrana-toplana ključni je input za investiciju samog gasovoda. Ove činjenice su svjesni i partneri “Gas-Resa” iz Ruske Federacije i Republike Srbije, i svi zajedno tražimo najbolji ekonomski model, koji bi omogućio održivu potražnju energenta i ekonomsku isplativost projekta. Nema sumnje da će ovaj model biti spreman za usvajanje čim dođe do potpisivanja sporazuma o istočnoj interkonekciji na nivou BiH.

Kakva je konkretna uloga “Gas-Resa” u razvoju projekta Istočne gasne interkonekcije i na koji način u projektu učestvuju partneri “Gas-Resa” iz Ruske Federacije?

VRANJEŠ: Odlukom Vlade Republike Srpske iz maja 2019. godine, preduzeće “Gas-Res” imenovano je za nosioca realizacije projekta izgradnje magistralnog gasovoda od granice sa Republikom Srbijom trasom Bijeljina-Banjaluka-Prijedor-Novi Grad, izgradnje termoelektrana-toplana na gas, izgradnje distributivne mreže i snabdijevanja prirodnim gasom svih gradova i opština duž trase novog gasovoda. S obzirom na to da “Gas-Res” već realizuje projekat snabdijevanja prirodnim gasom kroz ugovor sa “Gazprom eksportom”, kompanija “Gazprom” je ključni partner u realizaciji izgradnje gasovoda i novih termoenergetskih objekata. Učešće “Gazproma” osigurava i dugoročno, stabilno i cjenovno povoljno snabdijevanje prirodnim gasom, a što je osnovni preduslov isplativosti i uspješnosti ovog projekta. “Gas-Res” kao kompanija u potpunosti je spremna da čim se otklone političke blokade u Sarajevu, u saradnji sa svojim partnerima, intenzivira aktivnosti na realizaciji ovog projekta, a na dobrobit građana Republike Srpske i Federacije BiH.

Težnje

Kako možete opisati stanje na svjetskom i domaćem gasnom tržištu u protekloj godini?

VRANJEŠ: U prethodnoj godini “Gas-Res” je po osnovu svog ugovora sa “Gazprom eksportom” uvezao planirane količine prirodnog gasa, koji je potrošen kako u industrijskoj proizvodnji, tako i za snabdijevanje privrede i stanovništva u Republici Srpskoj. Nije bilo problema ni prekida u snabdijevanju prirodnim gasom. Može se reći da zbog geopolitičke nestabilnosti svjetsko energetsko, pa samim tim i gasno tržište, još nije stabilizovano. Ipak, cijene prirodnog gasa na domaćem tržištu u prethodnoj godini nisu rasle, čemu su doprinijeli i povoljni ugovorni uslovi korištenja naftne formule koju “Gas-Res” ima sa svojim dobavljačem. Na evropskim gasnim berzama, sa druge strane, situacija sa cijenama je bila mnogo nestabilnija. Težnja je “Gas-Resa” da svojim kupcima u Republici Srpskoj stvori što stabilnije i predvidivije ekonomske uslove, koji neće zavisiti od naglih promjena cijena na berzama.